11- فرآیندهای آسایش در پدیده لومینسانس

11- فرآیندهای آسایش در پدیده لومینسانس

بازگشت یک مولکول برانگیخته به حالت پایه توسط فرایندهای مختلفی از نوع تابشی و غیرتابشی صورت می‎‌گیرد. به این فرایندها آسایش (Relaxation) یا غیرفعال‎سازی (Deactivation) گفته می‌‎شود. بهترین مسیر برای غیرفعال‎سازی یک مولکول برانگیخته مسیری است که در آن طول عمر حالت برانگیخته به حداقل برسد. بنابراین اگر آسایش تابشی با سرعت بیشتری نسبت به آسایش غیرتابشی صورت گیرد، فرایند غیرفعال‎سازی از نوع تابشی خواهد بود و بالعکس. بنابراین تحریک یک مولکول الزاماً منجر به فلورسانس نمی‌‎شود. در حقیقت در بسیاری از مولکول‎‌ها سیگنال فلورسانس بسیار ضعیف است. اکثر مولکول‌‎های آلی فلورسانس‌‎کننده دارای سیستم‎‌های مزدوج (Conjugate) با طول رزونانسی زیاد هستند. به عنوان مثال هیدروکربن‎‌های آروماتیک چند حلقه‎‌ای فلورسانس شدیدی از خود نشان می‌‎دهند. ترکیبات فلورسانس‌‎کننده‎‌ای که بازده کوانتومی بالا دارند، به لحاظ کاربرد عملی مناسب‌تر هستند. اندازه‎‌گیری پارامترهایی مثل طول عمر فلورسانس به تشخیص مکانیزم غیرفعال‎سازی کمک می‎‌کند.

این مقاله شامل سرفصل‌های زیر است:
1- مقدمه
2- فرایندهای آسایش (Relaxation or Deactivation Process)
 1-2- جذب (Absorption)
 2-2- آسایش ارتعاشی (Vibrational Relaxation)
 3-2- تبدیل درونی (Internal Conversion)
 4-2- فلورسانس
 5-2- تبدیل بیرونی (External Conversion)
 6-2- عبور بین سیستمی (Intersystem Crossing)
 7-2- فسفرسانس
 8-2- تفکیک و پیش تفکیک (Dissociation and Predissociation)
 9-2- واکنش‌‎های فوتوشیمیایی (Photochemical Reactions)
3- کارایی کوانتومی و بازده توان (Quantum Efficiency and Power Yield)
4- طول عمر لومینسانس (Luminescence lifetime) 
5- خاموشی و واکنش‎‌های حالت برانگیخته
 1-5- خاموشی برخوردی یا دینامیک
 2-5-خاموشی ایستا (Static Quenching)
 3-5- خاموشی برد بلند (Long-range Quenching)
 4-5- واکنش‎‌های حالت برانگیخته
6- نتیجه‌گیری